Türkiye’de sık sık ‘Bu pazar seçim olsa’ adı altında seçim anketleri yapılır. Ya da belirli konularda halkın ne düşündüğü araştırılır. Bu araştırmaları yapan anket şirketleri özellikle 14 Mayıs 2023 tarihinde gerçekleştirilecek seçimler öncesinde hiç olmadıkları kadar popüler bir konumdalar.

Şirketlerin araştırmalarının iki boyutu vardır. Ciddi araştırmaları, herhangi bir partiye ya da belirli bir siyasi harekete yakın olan bir kuruluşa para karşılığında yaparlar ve bu bilgiler genelde kamuoyuna yansımaz. Anketlerin kamuoyuyla paylaşılan bölümleri olduğu gibi, paylaşılmayanları da vardır. Özellikle seçim dönemi haricinde yapılan anketler kamuoyunu yönlendirmek için yapılır.

İkinci grupsa, ya bağımsız olarak ya da TV, gazete vb. üçüncü taraflar için seçim anketi yapanlardan oluşur. Bu anket şirketlerinin yayımladığı sonuçlar prensip olarak daha objektif olmakla birlikte, kağıt üzerindeki bu ilke her zaman hayata geçmez. Çünkü bazı anket şirketleri, iktidara ya da bir muhalefet partisine yakındırlar ve bu nedenle, bazen sonuçları, destekledikleri taraf lehine manipule edebilirler. O zaman soru şu olmalı:

Hangi anket şirketi kime aittir?

A&G, Adil Gür’ün şirketi. 1997 yılında kuruldu, genel müdürü sosyal demokrat olarak bilinen bir isim Adil Gür. 2015’lerden sonra hükümetle yakın ilişkiler içerisinde bulunduğu bilinen şirket bir süredir seçim anketlerind epek görünmüyor.

AKSOY şirketinin sahibi Ertan Aksoy; CHP, Sayın Kılıçdaroğlu ve Sayın Kaftancıoğlu’na çalışıyor…

ALF Araştırma’nın sahibi Ali Süslü CHP’ye yakın bir isim… Cumhur İttifakı’nı destekleyen medya tarafından CHP’li diye gösteriliyor.

AREDA SURVEY anket şirketi Yusuf Akın tarafından 2010 yılında Kocaeli’nde kuruldu. Yusuf Akın Areda Survey Genel Müdürüdür. Şirket 2017 yılından itibaren İstanbul’da faaliyet göstermeye başladı. Yeni Şafak gazetesinde bir süre köşe yazarlığı da yapan Akın koyu bir Tayyip Erdoğan hayranı olarak tanınıyor.

AVRASYA Araştırma Şirketi Başkanı Kemal Özkiraz, geçtiğimiz günlerde CHP’den Antalya milletvekili aday adayı olmasının ardından şirketin yönetim kurulundan ayrıldığını açıkladı. Sosyal medya hesabından paylaşımda bulunan Özkiraz “Avrasya araştırmanın yeni başkanı Savaş Yıldırım’ı takip ve tebrik edebilirsiniz” dedi. Eski yöneticisi CHP’li olan şirketin Millet İttifakı’na yakın olduğu bir gerçek… Şirket 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonucunu sıfır hatayla bilmesiyle nam yapmıştır.

DENGE Araştırma şirketi de hükümete özel anket yapıyor. Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Basri Yıldız, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la, ilk siyasete atıldığı yıllardan beri çalışıyor. AKP İstanbul Milletvekili Zeynep Karahan Uslu da şirkete danışmanlık yapıyor.

GENAR Araştırma şirketi, Ak Parti Esenler Belediye Başkanı Tevfik Göksu tarafından kurulmuştu. Şimdilerdeyse İhsan Aktaş’ın yönetiminde… Anket şirketinin sahibi ve Yeni Şafak gazetesi yazarı İhsan Aktaş çok koyu bir AKP taraftarı… Kendisinin kamudan son 10 yılda aldığı 57 ayrı ihaleyle 22 milyon lira kazandığı ortaya çıkmıştı.

GEZİCİ Araştırma da son dönemde popüler olan ve Gezici ailesine ait olan bir araştırma şirketi… Şirket, Atatürkçü kimliği ve CHP’ye yakınlığıyla tanınıyor.

KAMAR Araştırma Emre Kongar tarafından 1987 yılında kuruldu. Dört yıl sonra bu şirketten ayrıldı. Daha sonra Bülent Tanla araştırmalarını yayınladı. CHP’ye yakın diyebileceğimiz firma son dönemde pek anket faaliyetlerinde görünmüyor.

KONDA Araştırma ve Danışmanlık Bekir Ağırdır’ın sahibi olduğu bir şirket… Son dönemde İYİ Parti’ye yakın olduğu iddia ediliyor.

METROPOLL Araştırma şirketi geçmişte Ak Parti’ye yakınlığıyla biliniyordu. Ancak 2012 yazında Metropoll ile AKP’nin arası, şirketin yaptığı bir seçim anketinde iktidar partisinin oylarının düşük çıkması nedeniyle açılmıştı. Bunun sonrasında, Metropoll nispeten hükümete daha mesafeli bir yaklaşım benimsemişti. Şirketin sahibi Özer Sencar’ın 2016 ve 2017 yıllarında FETÖ soruşturması kapsamında birkaç kez gözaltına alınıp serbest bırakılmasıyla durum biraz daha değişti ve Metropoll daha tarafsız denebilecek bir tavır benimsedi.

MAK Danışmanlık’ın Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kulat… Şirket ilk kurulduğu yıllarda AK Parti’ye yakınlığı ile biliniyordu. Ancak 2019’da yaşanan bir krizden sonra AK Parti ile yollarını ayırmıştır. Bugünlerde daha tarafsız anketler yapmaya çalışmakta ama siyasi olarak Millet İttifakı’na yakın olduğu izlenimi vermektedir.

KONSENSUS birkaç yıl öncesine kadar AKP’ye yakınlığıyla bilinen şirketlerden… Geçmişte yapılan anketlerde genel olarak AKP’nin oy oranını en yüksek bulan firma diyebiliriz. Ancak son dönemde daha tarafsız bir görüntü vermeye çalışıyor. Bir dönem Habertürk için de özel araştırmalar yapmış bir şirket…

OPTİMAR’ın sahibi Hilmi Daşdemir AK Parti’ye oldukça yakın bir isim… Ancak 2023 seçimlerine bir ay kala daha tarfsız yorumlar yapmasıyla dikkatleri çekti.

ORC adlı şirket, Ankara merkezli bir şirket… Gülen Cemaatine yakın olduğu iddia edilmişti ancak 15 Temmuz darbe girişiminden sonra gösterdiği yaklaşımla bu iddiaları adeta boşa çıkardı. 2018 seçimlerini neredeyse sıfır hata payıyla bilmesiyle haklı bir prestij kazandı. Sonraki yıllarda hükümetin oylarını düşük gösterdiği iddiası nedeniyle Cumhur İttifakı bileşenleriyle kriz yaşayan şirket, şimdilerde sık sık tarafsızlığını vurgulayarak genelde Millet İttifakı’nı önde gösteren anketler yayınlıyor.

POLLMARK, 2003 yılında kurulan bir kamuoyu araştırma şirketi… İbrahim Dalmış, Ertan Aydın, Yusuf Ziya Özcan, İhsan Dağı tarafından kuruldu. AKP’ye yakınlığı ile biliniyor. Bu şirket, Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde, AKP teşkilatı, belediye başkanları ve milletvekillerine anket uyguladı.

SAROS sahibi Burhan Merhan Eptemli AK Parti ile çalışıyor; Cumhur İttifakı oylarını sürekli yüksek göstermesiyle biliniyor.

SONAR Araştırma’nın sahibi Hasan Bayrakçı 1999 seçimlerinde MHP’den İstanbul milletvekili adayı olmuştu. Dolayısıyla, şirketi de milliyetçi camiaya yakın… Sonrasında CHP’ye yakınlaştığı iddia edilen Bayrakçı, son yıllardaysa koyu bir Cumhur İttifakı savunucusu oldu.